TP.HCM, trung tâm kinh tế trọng điểm của cả nước, đang đứng trước một cuộc cải tổ hành chính mang tính lịch sử: xóa bỏ cấp huyện. Việc này sẽ tác động sâu rộng đến cấu trúc quản lý, phát triển kinh tế – xã hội và diện mạo đô thị của thành phố trong tương lai. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết kế hoạch này, đánh giá tác động tiềm năng và đưa ra những quan điểm chuyên gia về vấn đề cấp thiết này.
Hiện nay, TP.HCM quản lý 22 đơn vị hành chính cấp huyện, bao gồm 16 quận nội đô, 5 huyện ngoại thành và TP. Thủ Đức (thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương). Cùng với đó là 273 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 210 phường, 58 xã và 5 thị trấn. Cấu trúc này, theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, bao gồm huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương. Tuy nhiên, theo chủ trương mới của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, mô hình hành chính địa phương hai cấp (cấp tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương và cấp xã) sẽ được áp dụng trên toàn quốc, dẫn đến việc xóa bỏ cấp huyện.
TP. Thủ Đức: Động lực tăng trưởng kinh tế mới
TP. Thủ Đức, được thành lập năm 2021 từ sự sáp nhập của quận 2, 9 và Thủ Đức, là một ví dụ điển hình về tiềm năng phát triển kinh tế khi tối ưu hóa quản lý hành chính. Với diện tích 211,56 km² và dân số hơn 1.013.795 người, TP. Thủ Đức hướng đến mục tiêu trở thành “đô thị sáng tạo tương tác cao, thành phố kinh tế tri thức và trí tuệ nhân tạo”.
TP Thủ Đức: Động lực kinh tế mới của TP.HCM
Năm 2024, giá trị sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp của TP. Thủ Đức ước đạt hơn 35.500 tỷ đồng, tăng 9,99% so với năm trước. Ngành thương mại – dịch vụ đạt hơn 83.700 tỷ đồng, tăng 13,43%. Tổng thu ngân sách nhà nước ước đạt hơn 16.140 tỷ đồng, vượt 50% dự toán (không tính tiền sử dụng đất). Theo nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân, TP. Thủ Đức đóng góp 30% GRDP của TP.HCM, tương đương 6,6% GDP cả nước. Thành công của TP. Thủ Đức cho thấy hiệu quả của việc tinh gọn bộ máy quản lý và tập trung nguồn lực phát triển.
5 huyện ngoại thành: Tiềm năng thành phố vệ tinh
5 huyện ngoại thành (Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi, Nhà Bè và Cần Giờ) được quy hoạch trở thành 5 thành phố vệ tinh của TP.HCM đến năm 2030. Mục tiêu này đòi hỏi sự thay đổi căn bản trong quản lý và phát triển đô thị. Trong các hội thảo quy hoạch, cả 5 huyện đều lựa chọn phương án trở thành thành phố trực thuộc, phù hợp với đề xuất của các chuyên gia tư vấn cho UBND TP.HCM.
Huyện Bình Chánh: Tiềm năng phát triển thành phố vệ tinh
Quy hoạch TP.HCM giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, chia không gian kinh tế – xã hội thành 3 tiểu vùng với 9 phân vùng. Tuy nhiên, việc xóa bỏ cấp huyện sẽ làm thay đổi đáng kể cấu trúc này, đòi hỏi sự điều chỉnh và tái cấu trúc không gian phát triển.
16 quận nội thành: Tái cấu trúc quản lý và phát triển
16 quận nội thành hiện có số lượng phường khác nhau, từ 10 (quận 1) đến 20 (quận Bình Thạnh). Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã sẽ cần dựa trên các yếu tố dân số, địa hình và điều kiện kinh tế – xã hội, chứ không chỉ dựa trên ranh giới hành chính hiện tại.
Tái cấu trúc không gian đô thị TP.HCM
Theo chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình hai cấp, TP.HCM sẽ cần giảm đáng kể số lượng đơn vị hành chính cấp xã. Chủ tịch TP.HCM Nguyễn Văn Được cho biết, thành phố đang nghiên cứu nhiều phương án, hướng đến việc xóa bỏ ranh giới hiện tại và chia lại đơn vị hành chính cấp xã dựa trên quy mô dân số, địa hình và điều kiện kinh tế – xã hội. Mục tiêu là giảm số lượng đơn vị hành chính cấp xã xuống còn khoảng 80, so với 273 hiện nay.
Thách thức và cơ hội sau tái cấu trúc
Việc xóa bỏ cấp huyện và sắp xếp lại đơn vị hành chính là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự tham gia tích cực của các cơ quan chức năng, chuyên gia và người dân. Thách thức lớn nhất là đảm bảo tính công bằng, hiệu quả và minh bạch trong quá trình tái cấu trúc. Việc xác định các tiêu chí cụ thể cho việc sáp nhập và phân chia lại đơn vị hành chính cấp xã là vô cùng quan trọng.
Sáp nhập phường xã: hướng tới hiệu quả quản lý
Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để TP.HCM xây dựng một hệ thống hành chính hiện đại, hiệu quả hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội. Việc tinh gọn bộ máy, giảm chi phí quản lý và tập trung nguồn lực sẽ giúp TP.HCM đẩy mạnh đầu tư vào các lĩnh vực trọng điểm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Việc xây dựng một hệ thống quản lý thống nhất, tập trung sẽ giúp cải thiện chất lượng dịch vụ công, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Quan trọng hơn hết là việc tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn hơn, thu hút thêm nguồn lực từ trong và ngoài nước, thúc đẩy sự phát triển kinh tế toàn diện của TP. HCM. Đây là một bước ngoặt quan trọng, hứa hẹn mang đến một diện mạo mới cho thành phố, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong tương lai.
Kết luận: Một TP.HCM hiện đại và năng động hơn
Việc xóa bỏ cấp huyện tại TP.HCM là một quyết định mang tính chiến lược, nhằm mục tiêu xây dựng một hệ thống hành chính hiện đại, hiệu quả và minh bạch hơn. Quá trình này sẽ đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự đồng lòng của toàn xã hội. Tuy nhiên, nếu được thực hiện đúng đắn, đây sẽ là cơ hội để TP.HCM đẩy mạnh phát triển kinh tế – xã hội, trở thành một trung tâm kinh tế năng động và hiện đại hơn trong khu vực và trên thế giới. Việc theo dõi sát sao quá trình thực hiện và đánh giá hiệu quả của chính sách này là rất quan trọng để đảm bảo thành công cho quá trình chuyển đổi. Sự minh bạch và tham vấn rộng rãi sẽ là chìa khóa để xây dựng một TP. HCM phát triển bền vững trong tương lai.
Bài viết liên quan:
- Bộ Nội vụ tạm dừng quy hoạch đơn vị hành chính cấp huyện, xã đến năm 2045
- Đề xuất Sửa đổi Quy chế Quản lý Hoạt động Cảng Quốc tế Cam Ranh
- Thúc đẩy Kinh tế Tư nhân: Chiến lược Đột phá cho Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam
